กินอย่างไร เมื่อเจ็บป่วย HIV

เอชไอวี (HIV)

หมายถึง ไวรัสที่ทําให้เกิดภูมิคุ้มกันบกพร่อง เอชไอวีเป็นชื่อย่อ มาจาก Human Immunodeficiency Virus

ผู้ป่วยที่มีแผลในปาก/มีปัญหาเกี่ยวกับการเคี้ยวการกลืนอาหาร

ส่งผลให้ผู้ป่วยกินอาหารได้น้อยลงกว่าปกติ ก่อให้เกิดปัญหาน้ำหนักตัวลดลงตามมาในที่สุด

แนวทางปฏิบัติ

• เลือกกินอาหารอ่อนที่มีเนื้อละเอียดหรือนุ่ม เช่น ผลไม้ปั่น ไอศกรีม ไข่ ปลานึ่ง

• เตรียมอาหารที่มีลักษณะที่กินได้ง่าย เช่น หั่นเนื้อ ผัก หรือผลไม้ชิ้นเล็ก ก่อนกิน

• เติมผงวุ้น แป้งมัน หรือแป้งข้าวโพดลงในน้ำแกง เพื่อทำให้อาหารมีลักษณะข้นขึ้นจะทำให้กลืนง่าย เช่น ราดหน้า

• หลีกเลี่ยงอาหารรสเปรี้ยวจัด เพราะจะทำให้แสบปาก เช่น มะนาว พริก หรืออาหารประเภทยำ ต้มยำ

• หลีกเลี่ยงอาหารที่กรอบหรือแข็ง เช่น คุ้กกี้

• หลีกเลี่ยงการสัมผัสบริเวณที่มีแผล

• ถ้าปากแห้ง อาจจะใช้ลูกอมรสเปรี้ยวกระตุ้นการทำงานของต่อมน้ำลาย

• รักษาสุขภาพในช่องปาก

ผู้ป่วยที่มีอาการเบื่ออาหาร หรือ ความอยากอาหารลดลง

สาเหตุอาจเนื่องมาจากยาต้านไวรัสเอดส์ที่ใช้อยู่ แผลในปาก มีไข้ ขาดธาตุสังกะสี ตลอดจนปัญหาทางด้านจิตใจ ซึ่งสาเหตุทั้งหมดนี้จะส่งผลให้น้ำหนักตัวลดลง เจ็บป่วยบ่อยขึ้น

แนวทางปฏิบัติ

• กินอาหารทันทีที่รู้สึกหิว

• กินอาหารที่ไม่จำเจ

• หลีกเลี่ยงอาหารที่มีกลิ่นแรง

• กินอาหารทีละนิด แต่บ่อยครั้งทุก 2-3 ชั่วโมง

• กินอาหารที่ให้พลังงานสูง

• หาโอกาสในการกินอาหารร่วมกับเพื่อนๆ หรือญาติ

ผู้ป่วยที่มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน

อาการคลื่นไส้อาเจียน อาจเกิดจากสาเหตุต่างๆ เช่น การทำงานของระบบย่อยอาหารและทางเดินอาหารผิดปกติ ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด ตลอดจนความเครียด

แนวทางปฏิบัติ

• ก่อนกินอาหารควรบ้วนปากด้วยน้ำเย็นเพื่อลดอาการคลื่นไส้

• ควรกินอาหารแห้ง เช่น ขนมปังกรอบที่มีรสเค็มในตอนเช้า

• ในช่วงที่ไม่มีอาหารคลื่นไส้ควรพยายามกินอาหารให้ได้มากที่สุด

• ควรกินอาหารหรือผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว

• ควรกินอาหารที่ย่อยง่าย หลีกเลี่ยงอาหารมัน

• ควรกินอาหารทีละน้อย แต่บ่อยครั้ง

• ควรกินอาหารที่เย็น เช่น น้ำหวาน ไอศกรีม

• การดื่มน้ำขิงหรือชาขิงอุ่นๆ จะช่วยลดอาการคลื่นไส้อาเจียน

• หลีกเลี่ยงอาหารที่มีกลิ่นแรง เช่น กะปิ สตอ ทุเรียน

ผู้ป่วยที่มีอาการท้องร่วง

ท้องร่วง หมายถึง อาการท้องเสียคือถ่ายอุจจาระเป็นน้ำมากกว่าวันละ3ครั้ง

แนวทางปฏิบัติ

• ดื่มน้ำผสมผงเกลือแร่

• ดื่มน้ำเพิ่มขึ้น 3-4 ลิตรต่อวัน

• หลีกเลี่ยงอาหารที่มีกากใย

• หลีกเลี่ยงอาหารมัน

• หลีกเลี่ยงอาหารรสจัด

• หลีกเลี่ยงนมหรือผลิตภัณฑ์จากนม

• หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนทุกชนิด เพราะจะไปกระตุ้นการเกิดแก๊สในกระเพาะอาหาร

ผู้ป่วยที่มีน้ำหนักลด

หากผู้ป่วยน้ำหนักลดลงมากๆจะเลี่ยงต่อภาวะขาดสารอาหารและจะทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายลดลงได้

แนวทางปฏิบัติ

• กินอาหารให้ครบ 5 หมู่

• เพิ่มอาหารกลุ่มของคาร์โบไฮเดรต เช่น ข้าว แป้ง เผือก มัน ข้าวโพด และน้ำตาล

• ถ้ากินอาหารมื้อหลักได้น้อย ก็ควรเพิ่มอาหารว่าง

• เลือกดื่มนมเสริม

• เลือกกินอาหารที่ให้พลังงานสูง เช่น เมนูผัดซีอิ้ว ข้าวผัด หรืออาหารผัดๆ ทอดๆ โดยใช้

น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันรำข้าว

ที่มา : Thai-Australian Collaboration in HIV Nutrition

ศูนย์วิจัยโรคเอดส์ สภากาชาดไทย